Een psychose kan ook positief zijn!

Dat een mens veel meer is dan alleen zijn diagnose, heeft Robert* (57) aan den lijve ondervonden. Hij zou zo graag zien dat zorgprofessionals daar rekening mee houden.

“Ik wil mijn verhaal delen over een beginnende psychose, die uiteindelijk tot een psychose en opname heeft geleid. En ook wat er allemaal omheen is gebeurd. Van nature ben ik creatief. Daardoor heb ik veel ideeën. Als ik dan wat minder slaap, krijg ik nog meer ideeën waardoor ik helemaal niet meer tot rust kom. Dat leidt ertoe dat ik juist nog meer ga versnellen. Toen ik die zware psychose had, keek ik als het ware dwars door mensen heen; zag hun toekomst voor me. Ik wist niet dat het een psychose was, hoorde alleen dat mensen me te druk of te bevlogen vonden. En toen was daar opeens iemand die zei: ‘maar je hebt een psychose’.

Bezuinigingen

Met het schrijven van een boek was ik heel intensief bezig. Totdat de uitgever vertelde dat mijn redacteur was weggevallen en de uitgeverij moest bezuinigen. Gevolg was dat ik het boek zelf moest redigeren. Dat betekende nog meer druk en dus nog minder rust! Zonder dat ik het wist ging ik richting een manie.

Irreëel

Mijn wereld werd De Wereld. Alles wat ik tegenkwam had betrekking op waar ik mee bezig was. Op het moment dat er politiecontrole was, was ik ervan overtuigd dat ze daar stonden om me tegen te houden. Dus probeerde ik om die agenten heen te komen en te vluchten. We zijn intussen tien jaar verder en nóg zie ik beelden die ik kan herleiden. De psychiater noemt het een waan. Voor mij was en is dat nog steeds de vraag. Had ik inderdaad een psychose? Of was het een geesteservaring?

In de genen?

Toch heb ik ook rare dingen gedaan. Ik ben weleens weggefietst zonder iemand te vertellen waar ik naartoe ging; ben zelfs vermist geweest. Toen iemand mijn gedrag psychotisch noemde, ben ik gaan praten met mijn familie. En wat bleek? Dat er in de hele familie allemaal soortgelijke gevallen voorkomen! En niemand had er ooit over gepraat! De hele DSM kwam voorbij: borderline, schizofrenie, bipolair, depressief… Voorbeelden van verhalen te over. Die kon ik aanvullen met de mijne, bijvoorbeeld dat de elfde van de elfde, vanwege carnaval, een feestelijke dag blijft. En als ik op die bewuste dag een beetje carnavalesk doe, mensen denken: is hij manisch? Of is hij psychotisch? Terwijl ik alleen maar een beetje gek aan het doen ben. Bewust gek doen, zeg maar.

“Dan doe ik opeens een haan na.
Dat is eigenlijk niet helemaal normaal.”

Humor

Als ik zing of me uitbundig gedraag, doe ik daar verder niemand kwaad mee. Een arts is gewend om te analyseren, die heeft blokjes in zijn hoofd, daar prik je zo doorheen. Die zijn rationeel en volgen protocollen. En zo heeft een arts ervoor ‘gezorgd’ dat ik werd vastgebonden, gekneveld en in de ambulance werd gestopt die rechtstreeks naar de GGZ-instelling reed. En hup, door naar de isoleercel. Terwijl ik het een leuke psychose vond… Toen ik uit de isoleercel mocht kreeg ik direct te horen dat ik helemaal niet in die instelling thuishoorde. Want ik liep nog steeds met een grote lach op mijn gezicht.

Verkeerde behandeling

Die opname is de meest kwetsbare periode in mijn leven geweest. Ik heb er veel van geleerd en ben veel tegengekomen. Ik kreeg medicatie om mezelf in toom te houden. Dat vond ik niet fijn maar kon dat nog ‘handelen’. Toen ik de instelling mocht verlaten kreeg ik echter nog zwaardere medicatie. Daar werd ik een zombie van. Dat heeft een half jaar geduurd. Tot het moment dat de psychiater me met twintig artsen in opleiding onderzocht en constateerde dat ik de verkeerde medicatie had. En gelukkig werd ik toen weer de oude.

Analyse

Dat ik in de isoleercel een analyse wilde maken van de GGZ, vonden ze maar raar. Ik wilde de wereld in een ideaalsituatie veranderen. Gelukkig begrepen ze dat ik nieuwsgierig was, dingen wilde begrijpen. Als je een zware psychose hebt gehad, of een opname waarbij je in de isoleer terechtkomt, wordt het nooit meer zoals daarvoor. Je blijft altijd wantrouwend. Zeker toen het ook bij mijn zoon gebeurde. Dan is het in zekere zin fijn dat ik er voor hem kon zijn, me in hem kon verplaatsen.

Eigen inbreng

Door alles wat ik heb meegemaakt ben ik in staat mee te denken over kwetsbare mensen. Dat begint al bij woningbouw. Door woningcorporaties te adviseren dat er anders gebouwd kan worden, veiliger vooral. Dat de plekken waar iemand zich kan verschuilen worden weggelaten. En dat huizen op plekken worden gebouwd waar het op wijkniveau veilig is. Daarnaast geef ik voorlichting over verwarde personen. Ik heb ook in de meldkamer gewerkt, op 112. Met mijn baan als docent werk ik met allemaal stuiterballen, veel kinderen hebben een etiket en moeten medicatie slikken. Buiten de lessen ben ik als begeleider begonnen met het organiseren van evenementen. Dan is het prachtig om te zien dat iemand met een ADHD-etiket voor twintig sponsors zorgt. Blijkt dat ze in de praktijk misschien wel beter functioneren dan leerlingen van de havo of het vwo.

Elkaar helpen

Er is veel te weinig GGZ-personeel en door de werkdruk zijn ze het beu, hebben ze geen tijd om zich echt in iedere patiënt te verdiepen. Je kunt het ze niet kwalijk nemen maar het is essentieel om de context van iemands verhaal te kennen. De familie is ontzettend belangrijk, en niet te vergeten de vertrouwenspersoon die de familie vertegenwoordigt. Ik doe er op mijn manier alles aan om meer openheid te creëren. Voor ons allemaal, zowel de hulpverleners als patiënten. En dat geeft voldoening.

* Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast.