Van jongs af aan heeft Marcel* (63) het gevoel gehad er niet bij te horen. Lange tijd voelde hij zich onbegrepen, minderwaardig, eenzaam. Als compensatie ging hij over zijn eigen grenzen om anderen tevreden te stellen. Uiteindelijk stortte Marcel volledig in. Hij werd depressief en een psychiatrische opname volgde. Terwijl de medicijnen zijn emoties afvlakten en een aanslag vormden op zijn creativiteit, bleven de onderliggende oorzaken onderbelicht. Marcel was zichzelf niet meer. Het was familieopstelling-therapie die ervoor zorgde dat hij momenteel weer plannen maakt voor de toekomst.
“Als kind was ik al een buitenstaander. Binnen mijn familie had ik lange tijd het gevoel dat ik de plaatsvervanger was voor mijn overleden broer. ‘Ik had er nooit moeten zijn’ is het eerste wat ik dacht toen ik erachter kwam dat ik dezelfde naam had als deze broer. Ik was ook anders dan de andere kinderen in het gezin. Ik ben hoogsensitief en hoogbegaafd, ik hoorde er niet bij. Over emoties werd weinig gepraat en het gebrek aan steun heeft me vaak woedend gemaakt. Gelukkig wordt dit steeds minder. ‘Ik ben ik’ is mijn nieuwe gedachte. Nu ik weet ik dat ik geen plaatsvervanger ben voor mijn broer is mijn boosheid verdwenen. Mijn geschiedenis probeer ik om te zetten in iets positiefs, bijvoorbeeld door mijn verhaal te delen.
Medicatie
Na het verlaten van het ouderlijk huis kwam ik in een huwelijk terecht met een dominante vrouw. Achteraf denk ik zelfs dat ze alleen met mij was om een kind, onze zoon, te krijgen. Ook binnen dit gezin voelde ik me alleen. Mijn huwelijk verslechterde en de gevoelens van eenzaamheid groeiden. Ik werd depressief. Bij de behandeling hiervan werd er weinig aandacht besteed aan mijn voorgeschiedenis, met het gevolg dat ik me ook door de GGZ onbegrepen voelde. De oorzaak van mijn problemen werd niet meegenomen in de behandeling en er werd lukraak met diagnoses en psychofarmaca (medicijnen bij psychiatrische problemen- red.) gestrooid.
Uit het niets kwam bijvoorbeeld de diagnose bipolaire stoornis. Daar ging ik niet tegen in, want ik deed, net als vroeger, nog steeds alles wat er van me werd gevraagd. Ondertussen verslechterde mijn situatie, ondanks veel verschillende vormen van medicatie. Ik was compleet verdoofd, maar kreeg onophoudelijk medicatie. Als patiënt krijg je bijna het gevoel dat er een pact bestaat tussen de psychiatrie en de farmaceutische industrie. Mijn depressie in combinatie met jarenlang gebruik van psychofarmaca leidde uiteindelijk tot een psychiatrische opname.
Psychiatrische opname
Vlak voor de opname werd in een wervelwind mijn hele leven omvergeblazen. Van mijn gezinsleven was weinig meer over en ik scheidde van mijn vrouw. Ook op mijn werk ging het niet goed. Dit kwam onder andere door een dominante vrouwelijke collega, wat uiteindelijk resulteerde in een burn-out. Ik werd in deze tijd zo depressief dat ik suïcidale gedachten kreeg. Op de psychiatrische afdeling waar ik terecht kwam, werd nog meer psychofarmaca voorgeschreven. Ook kreeg ik therapie, maar hierin werd weinig buiten de lijntjes gedacht en er was opnieuw weinig aandacht voor mijn voorgeschiedenis. In deze periode kreeg ik zelfs nog een diagnose ASS (autismespectrumstoornis- red.).
Ondanks dat de diagnose slecht onderbouwd was en ik me niet in de diagnose kon vinden, ging ik niet tegen het besluit in verzet. Ik voelde me volledig gedrogeerd door de medicatie en had geen kracht om voor mijzelf op te komen. Deze diagnose deed destijds veel met mijn zelfvertrouwen. Ondertussen is mijn diagnose ASS ontkracht. Als ik terugdenk aan de periode dat deze diagnose werd gesteld, durf ik te zeggen dat de GGZ mijn herstelproces eerder heeft vertraagd dan ondersteund. Door al de chemicaliën die me werden voorgeschreven was ik emotieloos. Ik heb voor mijn gevoel jarenlang op een (te) laag pitje gefunctioneerd.
“Door te stoppen met psychofarmaca kreeg ik mijn emotie terug
en kwam ik aan de verwerking van mijn verleden toe.”
Toekomst
Ik werd pas echt geholpen toen ik na jaren reguliere GGZ uiteindelijk familieopstelling therapie ontdekte, een alternatieve psychotherapie waarin de onderliggende oorzaken van mijn problematiek werden aangepakt. In deze periode heeft mijn oudere broer het graf van mijn overleden broer opgespoord en hier een kruis op gezet. Samen hebben wij er vervolgens ook een plaquette met de tekst ‘voor mijn overleden broer, die ik helaas nooit gekend heb’ bijgezet. Hieronder heb ik mijn voornamen gezet, maar met mìjn geboortedatum erbij. Nu wist ik zeker: ‘hij ligt daar en ik ben ik’. Dit heeft mij geholpen met de verwerking van het gevoel dat ik een plaatsvervanger voor hem was. Mede dankzij de familieopstelling therapie en de verwerking, stopte ik vervolgens met de psychofarmaca en kreeg eindelijk ruimte om alles wat ik heb meegemaakt te verwerken. Mijn energie kwam terug. Ik maak weer veel plannen voor later, want ik zie weer een toekomst samen met mijn nieuwe vrouw.
Toch zal ik er altijd op moeten blijven letten dat ik niet te veel hooi op mijn vork neem en mijzelf voorbijloop. Ik veroordeel de GGZ niet voor wat er mis is gegaan in mijn herstelproces. Het is mensenwerk en ik ben vergevingsgezind. In plaats van veroordeling, probeer ik anderen te helpen, bijvoorbeeld door mijn verhaal als ervaringsdeskundige te delen. Wel zou ik de GGZ willen meegeven om meer aandacht te besteden aan onderliggende oorzaken van psychische problematiek, niet te snel naar medicatie te grijpen en eerder over afbouwen van de medicatie te praten. Wat ik heb meegemaakt zie ik niet als iets negatiefs. Ik ben hierdoor gegroeid als mens en ik heb mijzelf beter leren kennen. ‘Wij zijn op aarde om dingen te leren’ is mijn nieuwe levensfilosofie.”
*Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast