Lange tijd was Irma* (66) vooral bezig anderen te helpen. Tot ze ruim twintig jaar geleden besefte dat ze zelf hulp nodig had. Daarvoor moest ze een drempel over, want ze was bang om in een systeem terecht te komen. Dat had onder andere te maken met de nare ervaringen van haar vader en broer, die een lange geschiedenis met de GGZ hadden. Ze volgde verschillende therapieën, maar niks hielp daadwerkelijk en ze voelde zich vaak niet serieus genomen. Inmiddels is ze gestopt met de GGZ en heeft ze een andere plek gevonden waar ze zich gewaardeerd en gehoord voelt.
“Ik heb veel onderzoek gedaan naar mijn verleden en vroegere generaties en hoe bepaalde patronen ontstonden. Mijn moeder was intelligent en had veel gereisd, maar ze mocht niet doorleren en ze moest trouwen. Mijn ouders hadden geen gelukkig huwelijk en er was sprake van huiselijk geweld. Ook dat vindt zijn oorsprong in het verleden, want mijn vader had zelf geen goede jeugd. Hij pleegde na alle trajecten in de GGZ zelfmoord en daarna hertrouwde mijn moeder. Dat was een vreselijk nare periode voor me, waarin ik zowel door mijn stiefvader als door mijn buurman werd misbruikt. Ik was weerloos en had nooit geleerd om voor mezelf op te komen en mijn gevoelens te uiten.
Pesso-therapie
Tijdens de therapie heb ik er lang mee geworsteld mijn zelfbeeld op de rit te krijgen en toen ik na twintig jaar afscheid nam, werd me verteld dat het nog altijd niet goed was. Dat gaf me het gevoel alsof het aan mij lag, terwijl de onderliggende trauma’s in behandelingen niet aan de orde kwamen. Het lijkt alsof in al die jaren psychiatrie mijn zelfvertrouwen steeds minder is geworden. Al na een paar weken in behandeling kreeg ik last van depressiviteit en ik was explosief. Ze stelden de diagnose borderline, terwijl ik denk dat ik een complexe posttraumatische stressstoornis had. Daarover was in die tijd nog niet veel bekend. Ik kreeg Pesso-therapie, dat lijkt een beetje op systeemtherapie. Om de beurt vertelde iemand over zijn triggers en die werden vervolgens door figuren of voorwerpen in een rol gezet. Zo bouw je een beeld op van het verleden, waardoor je gaat zien waar iets vandaan komt.
Korte time-out loste niks op
De Pesso-therapie hielp, maar vanwege de groepsgrootte kom je weinig aan de beurt, terwijl ik meer aandacht nodig had. Ik ben daar eens erg boos geworden en riep dat het helemaal niet om mij ging. De Pesso-therapeut zag de ernst van de situatie niet en ik liet het niet zien, want ik had geleerd om sterk te zijn. Ik moest stoppen met de Pesso-therapie, maar ik mocht bij wijze van time-out drie keer in de week om tijdelijke opname vragen. Dat vond ik eng, want als kind had ik een nare ervaring gehad tijdens een ziekenhuisopname, waar ik angsten aan over had gehouden. Destijds werd je niet getroost, misschien omdat ze dachten dat kinderen niet beschadigd konden raken. Ik moest dus erg wennen aan de korte opnames, maar daarna was het als een warm bad en het liefst was ik langer dan drie dagen per week gebleven. Want als ik eenmaal thuis kwam, had ik weer last van triggers, dus zo’n korte time-out loste niks op.
“Goddank durfde ik daar tegenin te gaan en te zeggen
dat ze me niet serieus namen.”
Second opinion
Na een incident waarbij ik heel boos werd, mocht ik tijdelijk niet meer naar de instelling komen. Er werd me niet gevraagd waar die boosheid vandaan kwam, er was geen gesprek. Toen ben ik begonnen met wandelen en werd lid van natuurvrienden. We deden allerlei activiteiten en in die huizen van natuurvrienden vond ik mijn time-out. Een tijd later heb ik een second opinion gevraagd bij een psycholoog. Ze las het hele dossier door, sloeg er hard op en vertelde me dat dit veel geld kostte. Ze noemde mijn gedrag klampen. Goddank durfde ik daar tegenin te gaan en te zeggen dat ze me niet serieus namen. Toen vroeg ze of de GGZ de klachten dus had versterkt. Eindelijk iemand die eerlijk was! Ook mijn Pesso-therapeut kon naderhand zeggen dat ze het destijds niet goed hadden gedaan. Fouten werden tenminste erkend, maar qua behandeling ben ik niet tevreden.
Geen ruimte voor gevoelens
Ik ben gestopt met de GGZ, want het helpt me niet verder. Er is nooit voldoende aandacht geweest voor de onderliggende problemen en mijn gevoelens. Als ik boos werd of flipte, dan was dat fout. Terwijl boosheid je juist in je kracht kan zetten. Ook toen ik verdrietig was op de overlijdensdag van mijn broer was daarvoor geen ruimte. Ik mocht er niet over praten, want dan zou ik niet tot rust komen. Gelukkig zijn die inzichten veranderd, maar nog steeds vind ik het onvoorstelbaar. Er werd me ook verteld dat ik geen contact maakte en dat begreep ik niet, tot ik eens in gesprek was met een ervaringsdeskundige die enkel over zichzelf praatte. Toen besefte ik dat ik behoefte had te worden gehoord en dat ik dat zelf moet aangeven. Dat heeft me ook veel inzichten opgeleverd in de relatie met mijn man en kinderen.
“Ik richt me op leuke dingen, anders blijf je er alsmaar in hangen.”
Als een moederfiguur
Ik doe nu vrijwilligerswerk bij het natuurvriendenhuis en mijn contact met de mannen daar is prettig. Het wantrouwen is weg en ik voel niet meer dat ze wat van me willen. Het buiten werken en onder de mensen zijn doet me goed. Ik krijg er ook leuke complimenten over hoe ik alles aanpak en met iedereen omga. Er wordt verder geen druk uitgeoefend, dus als het teveel is kan ik dat ook aangeven. Ik heb leuk contact met een oudere dame in de buurt, die als een moederfiguur voor me is en in zekere zin is ze mijn redding. Ze nodigt me uit om koffie te drinken, is geïnteresseerd in mijn leven. Ze is eerlijk en zal me nooit afrekenen op mijn gedrag. Voor de GGZ heb ik de moed een beetje opgegeven. Ik richt me op leuke dingen, anders blijf je er alsmaar in hangen. Uiteindelijk moet je het toch vooral van de nieuwe ervaringen hebben.”
* Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast.