Voor Lucas* (9) was tijdens corona de overgang naar ineens thuis zitten enorm ontregelend. Zijn moeder zag hem tijdens de schoolsluiting steeds bozer, wanhopiger en somberder worden. Terwijl het steunnetwerk in de vorm van opa’s, oma’s en vrienden wegviel was er thuis continu ruzie en strijd. Het hele gezin ging op standje overleven.
‘Lucas is een jongen die heel veel structuur en regelmaat nodig heeft. Als er iets afwijkt, of je wil spontaan iets doen, dan schiet hij helemaal uit zijn pan. De omschakeling van de schoolsluiting was voor hem ontzettend lastig. Daarbij moest ik als moeder ook nog zijn juf spelen. Dit resulteerde in schoppen, slaan, schreeuwen, onder de tafel zitten; één bak ellende. Naast het begeleiden van Lucas, moest ik ook mijn dochter begeleiden, waardoor Lucas af en toe op zijn beurt moest wachten, en dat lukt hem niet. ‘s Middags zat zijn hoofd dan al helemaal vol, wat resulteerde in huilen, schreeuwen, schoppen en slaan. Eigenlijk alles waar hij daarvoor al last van had is tijdens die lockdown verergerd, en dat hield maanden aan. Lucas en zijn zusje maakten de hele dag ruzie, van ’s ochtends vroeg totdat ze naar bed gingen. Het was haat en nijd. Broertjes en zusjes liggen wel vaker in de clinch, maar dit was echt anders. Als moeder was ik de hele dag politieagent aan het spelen.
“Op een moment zei hij, ‘Mama, als het zo moet,
wil ik niet meer leven’. Dat is afschuwelijk,
als je je kind zoiets hoort zeggen.”
Stemming
Niet alleen het gedrag van Lucas veranderde, ook zijn stemming. Het leek wel of hij manisch depressief was. Hij wilde helemaal niets meer. Hij kwam niet meer buiten, wilde niet meer naar de judo, en als wij een stukje wilden wandelen door het bos kregen we hem de auto niet in. Hij wilde niemand meer zien, hij had nergens plezier in. Dingen die hij voorheen leuk vond, zoals Lego en bouwen en dat soort dingen, deed hij ook niet meer. Hij deed gewoon niks meer, helemaal niks. In juni was het zo erg geworden, dat hij aan de keukentafel zat en zei “mama, ik wil dit niet meer, als het zo moet, wil ik gewoon niet meer leven”. Vanaf het moment dat hij dat zei heb ik hem geen seconde meer uit het oog verloren. Ja, dat is natuurlijk afschuwelijk, als je je kind zoiets hoort zeggen.
Gezin
Ik denk dat we met het hele gezin in een negatieve spiraal zijn geraakt. We liepen allemaal op onze tenen, het hele gezin draaide om Lucas. We begonnen ook te zien dat zijn zusje elke middag buiten was, of bij haar vriendinnetje zat. In het begin denk je oh, dat is gewoon een lekker buitenkind, maar daarna zie je in dat ze eigenlijk het huis ontvlucht. Ik kon ook geen lesgeven aan haar, want om de haverklap kwam hij er tussendoor. En hij kan niet wachten, hij eist direct alles op. De schoolprestaties van mijn dochter zijn daarom ook flink naar beneden gegaan. Dat was natuurlijk ook frustrerend voor haar. Zij had het idee dat we geen tijd voor haar hadden, het draaide alleen maar om Lucas.
Inzicht
Voor ons was het toen nog niet duidelijk wat er aan de hand was, en waarom hij zo deed. Nu pas weten we dat hij er ook gewoon echt niks aan kan doen. Nu hij de diagnose met kenmerken van ADD heeft gekregen, weten we ook hoe we met hem om moeten gaan, wat hij nodig heeft, hoe we hem aan moeten pakken. En vorig jaar wisten we dat nog niet, we deden maar wat. Daar kijk ik achteraf met een heel donker gevoel op terug, dat wij hem niet konden helpen en dingen van hem vroegen die hij helemaal niet kon.
Steun
Tijdens dat dieptepunt hebben wij ook geen enkele begeleiding gehad. Ik heb wel de juffrouw gebeld, omdat ik hoorde dat er kinderen op school mochten komen die het thuis moeilijk hadden. Maar de juffrouw stond daar op dat moment niet voor open.
Het netwerk dat we hadden viel ook helemaal weg. Ik zit zelf in een risicogroep, dus je haalt tijdens Corona niet zomaar even iemand in huis. Onze ouders wilden wel heel graag helpen, maar in verband met het virus kon dat gewoon niet. Op een gegeven moment dacht ik, dit kan zo gewoon niet meer. Toen heb ik heel lang in de clinch gelegen met de gemeente, tot het moment dat ik dacht, als jullie nu niks doen, dan doe ik dat zelf. Dat zal wel je moedergevoel zijn, maar ik dacht dit is niet oké. Een jongen van negen hoort zich niet zo te voelen.
Tijdens de lockdown had ik voor ons als gezin graag meer ondersteuning gewild van buitenaf. Ik had op een gegeven moment het idee dat ik werd gezien als de overbezorgde moeder. Het was fijn geweest als er beter was geluisterd naar wat nou echt de problemen waren. Om ons te begeleiden in hoe we met hem om konden gaan, wat we wel en niet moesten doen. Dan hadden we de hulp die we nu hebben eerder kunnen starten.
“Wat ik hieruit heb meegenomen is dat we twee kleine volwassenen aan het opvoeden zijn, die ons nodig hebben.”
Overleven
Als ik erop terugkijk heb ik geen idee hoe ik het gedaan heb. Ik ben op standje overleven gegaan. Ik moest ook nog werken, dat deed ik vooral ’s avonds tot diep in de nacht, en dan ’s ochtends weer vroeg op. Dit heeft ook impact gehad op ons huwelijk: je gaat natuurlijk frustraties op elkaar botvieren. En gelukkig herkennen we de frustraties wel van elkaar, en we zullen er ook altijd alles aan doen om het op te lossen. Maar het heeft wel zijn weerslag gehad op iedereen.
Het heeft mij en mijn man doen beseffen hoe we voorheen gefocust waren op ons werk. We hebben destijds besloten dat dat ook allemaal wel even wat minder kon en dat we meer tijd wilden investeren in het gezin. Dit volhouden is wel heel lastig, je raakt toch snel weer in zo’n flow van alles dat ‘moet moet moet’. Ik denk dat dat is wat ik hieruit heb meegenomen, dat we wel gewoon kleine volwassenen aan het opvoeden zijn, die ons nodig hebben.’
* Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast.