Herstellen – wij zeggen verstellen – is hard werken!

Een psychiatrische aandoening overwinnen is geen sinecure. Daar moet je hard voor werken constateert Ellen* (35), senior verpleegkundige op de psychosekliniek. Dat iedereen in hetzelfde schuitje zit maakt het enerzijds gemakkelijk maar is aan de andere kant misschien ook wel een extra belasting. Dat desondanks relatief veel patiënten hun leven weer op de rit krijgen, motiveert haar.

“Ik werk nu al acht jaar op de afdeling Psychiatrie. Daarvoor was ik in dienst bij de GGZ en heb dus zestien jaar ervaring. Eigenlijk door het toeval in de psychiatrie terecht gekomen. Tijdens mijn opleiding moest ik stage lopen en kreeg toen een ander vakgebied toegewezen dan waar ik zelf voor gekozen zou hebben: de geestelijke gezondheidszorg. Nou, dat vond ik in eerste instantie niks. Dat was spannend en eng, maar ja, het moest dus ben ik dat gaan doen. Uiteindelijk vond ik het superleuk en ben dus ook nooit meer iets anders gaan doen. Mijn HBO-Verpleegkunde heb ik ook duaal gedaan, dus werken en leren gecombineerd, gewoon omdat ik het zo leuk vond.

Andere tools

Dat ik mijn werk nu nóg leuker vind is omdat ik nu op een ander level met mensen werk. Tools als thermometers, bloeddrukmeters en injectienaalden zijn vervangen door intermenselijk contact. In mijn beleving ben ik continu creatief bezig met contact maken en onderhouden, vertrouwen te winnen, mensen te motiveren en uitleg te geven. En dat je dat bij de één op een andere manier voor elkaar krijgt dan bij de ander, daarin ligt voor mij de uitdaging.

Voor het achterhalen van welke aanpak het beste werkt voor een bepaalde patiënt is het absoluut nodig jezelf te blijven. Het werkt niet als je dingen gaat doen die je van anderen hebt afgekeken. Dat krijg je meteen terug, want dat past niet bij jou en dat wordt onbewust opgepikt door de patiënt, dus dat gaat niet werken. Dat komt onecht over en daarmee win je nooit het vertrouwen. Authenticiteit en vertrouwen zijn natuurlijk niet de enige waarden voor een goede zorgprofessional. Kennis en kunde zijn minstens zo belangrijk. Het is een mix van de ingrediënten die het ‘m doen. De dingen die je de patiënt vertelt zijn natuurlijk gebaseerd op je kennis en expertise maar hóe je het vertelt dát is je persoonlijke inbreng.

Pappen en nathouden

Ik heb ook in de reguliere psychiatrie gewerkt en weet dus de verschillen tussen de eerste- en tweedelijns zorg met de derde lijn. Bij GGZ-instellingen wordt vaak volgens het principe ‘pappen en nathouden’ gewerkt zonder dat er écht naar de patiënt wordt gekeken.

Als het dan een beetje beter gaat, wordt die weer naar huis gestuurd en komt dan heel vaak weer terug met dezelfde klachten waardoor er veel meer ‘draaideur-patiënten’ zijn. Natuurlijk is er in de derde lijn ook meer geld beschikbaar, dus er zijn meer artsen en verpleegkundigen, maar ook de diagnostiek is grondiger. Er wordt meer en beter gekeken naar waar de patiënt écht last van heeft en hoe daarbij geholpen kan worden en ondersteuning gegeven. Dat is wel een groot verschil, vind ik. Daardoor heb ik hier ook nog veel geleerd.

Stemmen

Eén dag per week ben ik betrokken bij de dagbehandeling van patiënten die stemmen horen. Die behandeling is onder supervisie van een psychiater. Ik begeleid als gespreksleidster een groep en we bespreken bepaalde thema’s. En ik coach ook twee individuele patiënten.

“Soms praat ik tegen mezelf en dan moeten we allebei lachen.”

De deelnemers hebben één ding gemeen: ze horen een of meerdere stemmen die zich met hun doen en laten bemoeien. Die stemmen geven commentaar of opdrachten en doorgaans is dat commentaar bepaald geen opbouwende feedback. Waardoor het zelfbeeld van de deelnemers er natuurlijk ook niet beter op wordt. Vaak wordt het horen van stemmen veroorzaakt door stress. Medicatie kan ertoe bijdragen dat de stress vermindert en daarmee de stemmen ook minder worden. Structuur in iemands leven en een goede nachtrust zijn ook factoren die helpen bij het bestrijden van het vervelende fenomeen. Waarmee niet gezegd is dat daarmee een totale genezing is te behalen. Officieus spreken we ook niet van ‘herstellen’ maar van ‘verstellen’….

Ik merk de laatste tijd wel dat ons werk behoorlijk in de knel komt door het vele administratieve werk dat we erbij moeten doen. Controle is goed, maar het moet niet doorslaan.”

* Omwille van privacy zijn namen en herkenbare details aangepast.