Als politiek vluchteling werd Sam* (64) in 1987 in Nederland opgevangen. Daar is hij nog altijd dankbaar voor. Maar alle gebeurtenissen maakten het moeilijk om hier een leven op te bouwen. Hij raakte verslaafd aan gokken, werd dakloos, voelde zich daar schuldig over en kreeg donkere gedachten. Dankzij de hulp van instanties en zijn eigen doorzettingsvermogen, is hij die nu kwijt. Zijn droom is om zijn ervaringen vast te leggen in twee boeken.
“In mijn geboorteland ben ik na de middelbare school biologie gaan studeren. Maar door de politieke situatie werd het voor mij te gevaarlijk om daar te blijven. Ik heb er twee keer in de gevangenis gezeten en ben zwaar gemarteld. Toen heb ik mijn familie en al mijn toekomstplannen achtergelaten. Dan ga je vanbinnen een beetje kapot.
Hier ben ik fantastisch opgevangen. Ik kreeg psychische hulp voor mijn trauma en verschillende instanties zorgden ervoor dat ik de taal kon leren, naar de sociale academie kon en werk vond. Ik heb veel verschillende banen gehad maar werkte soms meer dan tien jaar bij dezelfde werkgever. Jammer genoeg waren er ook hele moeilijke periodes.
Gokverslaving
Eén keer ging het mis toen ik in de gehandicaptenzorg werkte. Ik deed dat met veel plezier en de collega’s en kinderen waren gek op me. Maar er was een teamleider die respectloos met de kinderen om ging. Ik kon daar niet tegen en sprak haar daarop aan. Plotseling werd ik overgeplaatst naar een andere afdeling. Daar was ik het niet mee eens. Bovendien raakte ik mijn uitzicht op een opleiding kwijt. Dus mijn nieuwe toekomstdroom was in één keer weg. Vrienden beloofden me te helpen aan ander werk maar dat werd geen succes. Toen werd het gokken mijn uitvlucht.
Het gokken werd steeds erger. Het was als een moeras waar ik steeds verder in weg zakte. Al het geld dat ik had ging op aan sigaretten en gokken. Ik raakte steeds verder in de schulden en kon de huur niet meer betalen. Achteraf had ik best aan iemand kunnen vragen om me geld te lenen. Maar ik was koppig. Ik wilde geen hulp vragen omdat ik mezelf in de problemen had gewerkt.
“Gokken werd mijn uitvlucht.”
Stress
Met een goede vriend ben ik toen tv-programma’s gaan maken. Hij is ook vluchteling en had gekozen voor een opleiding aan de filmacademie. Eerst verdienden we best goed. Maar hij gokte ook en raakte daarnaast in de ban van drugs. Hij heeft er nog veel meer geld doorgejaagd, kwam in aanraking met de politie en verloor zijn gezin. Ondanks al die tegenslagen wilde hij vooruitgaan in het leven. Hij was zo dapper, dat heeft me geïnspireerd.
Natuurlijk wist ik dat het gokken fout was. Maar door alle spanning en tegenslagen kon ik geen weerstand bieden. Ik kreeg ook stress van relaties, van vrouwen die zich aan me opdrongen. Eén vrouw was heel dominant en had in haar jeugd veel ellende meegemaakt. Ik wist gewoon niet hoe ik er een punt achter kon zetten. Dan vluchtte ik maar naar de gokhal. Zo stapelden de problemen zich verder op. Het leed van andere mensen raakt mij altijd. Als ik mensen zie bedelen, of ik zie een tv-programma over drama’s in een gezin, kan ik heel verdrietig worden. Ik wil altijd anderen helpen.
Twee keer ben ik dakloos geraakt. Het was geweldig dat ik steeds terecht kon bij verschillende instanties. Ik kreeg hulp voor mijn verslaving en bij de daklozenopvang kreeg ik een paar keer per week eten en een slaapplaats. Ook de mensen van het multiculturele inloophuis hebben me erg geholpen. Soms ging ik er heen om te praten, of om spelletjes te doen. Maar ze hielpen ook met internet dingen. Zonder de Nederlandse instanties had ik niet meer geleefd.
Blijven vechten
De omslag is gekomen door de lessen die ik heb geleerd uit de dierenwereld. Daar zag ik dat dieren altijd voor het leven kiezen, dat ze blijven vechten, ook al worden ze aangevallen door een vijand. Opgeven is de makkelijkste optie, maar dat doen ze niet. Ik besloot zelf ook te kiezen voor het leven, voor de toekomst.
Op dit moment gaat het goed met me. Ik heb weer een huis, doe vrijwilligerswerk in een buurtcentrum en ben gaan sporten. Ook wil ik twee boeken schrijven. Eén over alles wat er in mijn leven gebeurd is. In het andere boek wil ik op een humoristische manier vragen stellen over het geloof. Bijvoorbeeld: we nemen aan dat God groot is maar ik wil hem vragen: “Hoe groot bent U eigenlijk?“ Die twee boeken zijn mijn droom.”
* Vanwege privacyredenen zijn namen en details aangepast.