Loes* is 62 jaar oud en sinds haar kinderleeftijd tegen verschillende psychische problemen aangelopen. Pas op latere leeftijd kwam zij er achter dat zij ook hoogsensitief is. Dit gegeven verklaart veel van haar problemen die zij vroeger tegenkwam en die, ten gevolge van niet onderkennen van die extra gevoeligheid, leidden tot burn-out en depressies. Nu put zij kracht uit wandelen en schrijven over wat haar allemaal is overkomen. Zij denkt er zelfs aan om dit uit te brengen in de vorm van een autobiografie.
Een goed nest, maar geen ‘warm nest’
‘’Psychisch lijden loopt eigenlijk als een rode draad door mijn leven. Sinds ongeveer mijn 10e levensjaar heb ik te maken gehad met depressies, angst, soms paniek en tenslotte burn-out. Toen ik jong was, was ik erg onzeker, trok ik mij vaak terug en was verlegen. Enerzijds heeft dit te maken met het gezin waaruit ik kom. Mijn vader was in het algemeen nogal somber van aard. Hij heeft nooit de diagnose depressie gehad, maar soms denk ik wel dat daar een erfelijke component in zit. In de ogen van mijn moeder kon ik als kind niet gauw iets goed doen. Ze nam mij dingen uit handen als het niet ging zoals zij wilde, hetgeen ook niet bijdroeg aan mijn zelfvertrouwen. Daarnaast was er een zus, een zogenoemd ‘zorgenkind’, die de nodige aandacht gewoonweg opeiste. Ik ben feitelijk in haar schaduw opgegroeid.
“Je zou denken dat je zoiets wel doorhebt,
maar er bestond toen nog niet eens een woord voor….”
Hoogsensitief
Anderzijds heeft het te maken met het feit dat ik hoogsensitief ben. Daar kwam ik pas achter toen ik al 55 was en al lange tijd arbeidsongeschikt. Ik bleek erg gevoelig voor allerlei indrukken van buitenaf en emoties van anderen. Dat had bij mijn vroegere werk als verpleegkundige natuurlijk ook veel voordelen! Als er ergens onraad of spanning in de lucht hing, dan voelde ik dat ook snel aan. Maar ik was mij daar toen niet echt bewust van; ik dacht dat dit gewoon was. Ik was wel erg stressgevoelig, maar er wáren ook regelmatig spannende situaties op het werk; het ging soms echt om leven of dood.
Daarbij had ik ook een zeer groot verantwoordelijkheidsgevoel en had moeite om mijn eigen grenzen te bepalen. Wanneer er een dienst geruild moest worden, of iemand naar huis moest om een ziek geworden nachtdienst te vervangen, wisten ze mij vaak te vinden, want ik vond het toch altijd goed. Ik had toch niemand om rekening mee te moeten houden.
Dat dit alles een aanslag op je energie is, zal duidelijk zijn. Achteraf gezien, heeft het mijn leven behoorlijk beïnvloed, jammer genoeg voornamelijk op een negatieve manier, omdat ik zelf totaal geen rekening hield met mijn hoogsensitiviteit. Je zou denken dat je zoiets wel door hebt, maar er bestond toen nog niet eens een woord voor…
Leren omgaan met hoogsensitiviteit
Belangrijk is dat je je bewust bent van je eigen hoogsensitiviteit en er ook naar gaat leven. Terugblikkend was ik dit als kind al. Ik kon bijvoorbeeld meestal al heel moeilijk in slaap komen, omdat het TL-licht vanuit onze keuken door het raampje van de slaapkamerdeur scheen en ik hoorde ook alle geluiden in huis heel goed; het praten en de tv, ook al stond die zacht. Ik voelde me ergens ‘anders dan anderen’, maar liet me toch onwillekeurig meesleuren in de leefstijl van ‘niet-hoogsensitieve’ mensen. Nu ken ik de leef-adviesregels van hoogsensitiviteit en weet deze inmiddels beter te integreren in mijn dagelijks leven.
Burn-out en depressie
Ik heb in mijn werkzame leven altijd in de zorg gewerkt. Eerst opgeleid tot ziekenverzorgster en daarna tot verpleegkundige. Zowel in mijn thuisgezin, de middelbare school, als bij de opleidingen, was men erg perfectionistisch ingesteld en dat nam ik zonder meer over. Door mijn verlegenheid durfde ik geen tegengas te geven. Ik herinner mij ook situaties van mijn werk, waarbij ik na mijn dienst erachter kwam dat ik iets was vergeten. Ik voelde mij er zó verantwoordelijk voor, dat ik angstig werd van het idee welke consequenties dit kon hebben. Hierdoor kon ik het niet loslaten eer het opgelost was. Dat soort gebeurtenissen stapelden zich geleidelijk aan op. Aangezien ik alleen woonde, kon ik er thuis ook met niemand over praten. Dientengevolge werd de druk steeds groter, totdat ik er uiteindelijk onder bezweek en eerst overspannen en daarna met een totale burn-out en een stevige depressie thuis kwam te zitten. Ik voelde paniek. Ik kón niet meer en ik durfde gewoon niet meer verder. Ik wilde nog maar één ding…. rust!
Therapie
Daarna begon een lange weg van psychotherapie om te herstellen. Ik leerde over gebeurtenissen en gevoelens te praten en het beter van mij af te zetten. Het was in eerste instantie moeilijk om nare gevoelens goed onder woorden te brengen. Ik kon namelijk moeilijk benoemen wat ik precies voelde, maar zoiets leer je gelukkig ook in therapie, beetje bij beetje. Zelfhulpboeken hebben mij daarbij ook geholpen. Maar mijn hoogsensitiviteit was toentertijd nog steeds onderkend, ook door mijzelf.
Eenzaamheid
Een gevoel van eenzaamheid heeft mij gedurende mijn leven ook vaak begeleid. Als kind voelde ik mij thuis vaak niet gezien. Later zag ik dat steeds meer leeftijdgenoten relaties kregen; zij gingen trouwen en kregen kinderen. Zelf heb ik geen kinderen gekregen, omdat de situatie er ook niet naar was. En ik ben van mening dat dat een juiste ‘keuze’ is geweest. Als ik terugkijk op mijn eigen levensloop, vraag ik mij soms af wat ik daarvan aan eigen kinderen overgedragen zou hebben, bijvoorbeeld qua angst of rigiditeit.
Ik merk wel dat ik het lastig vind, nu ik ouder word en nog steeds alleen ben, met maar een klein sociaal netwerk. Hierdoor ben ik al eens in situaties terechtgekomen waar ik tegen problemen aanloop die mij moedeloos en machteloos laten voelen, waardoor ik soms zelfs weer afglijd in een depressie. Via mijn psycholoog ben ik nu bij een ambulant zorgteam, waarvan wekelijks iemand langskomt. Bij hen kan ik mijn verhaal kwijt en zij helpen mij zo nodig met praktische zaken. Zij denken met mij mee en ondersteunen mij waar nodig. Verder wil ik graag mijn sociale kring uitbreiden, maar dat is met de hele covid-19 situatie momenteel niet bepaald eenvoudig.
Toekomstplannen
Als toekomstplan ligt vóór mij het opschrijven van mijn levensverhaal, als autobiografie. In eerste instantie schrijf ik voor mezelf, om alles eens op een rijtje te zetten en daarmee rust in de regelmatige ‘chaos’ in mijn hoofd te brengen. Misschien wil ik daarna met mijn levensverhaal naar buiten, om andere hoogsensitieve personen te behoeden voor de ‘fouten’ die ik gemaakt heb. Hoogsensitiviteit is nog te vaak onbekend of onderkend. Misschien herkennen mensen zich dan in mijn verhaal en kunnen ze op die manier zichzelf beter leren begrijpen en zo nodig eerder hulp zoeken.
Tot slot droom ik ervan om een wandelvakantie te gaan maken, waarvoor ik nu actief train. Van wandelen in de natuur geniet ik heel erg. Beide activiteiten, schrijven en wandelen, laten zich goed combineren en ik put er energie en positiviteit uit. Mijn toekomst lacht me weer toe.”
*Omwille van privacy zijn namen en herkenbare details aangepast.